เงินปันผล และ เงินส่วนแบ่งกำไร
หลักการบัญชี
เงินปันผล หมายถึง กำไรที่แบ่งปันให้กับผู้ถือหุ้นตามสัดส่วนของ เงินลงทุน ( มาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 37 ) เงินปันผลที่กิจการได้รับถือเป็นรายได้ที่เกิดจากกิจการนำเงินไปลงทุนในกิจการอื่น ถือว่ามีลักษณะเดียวกับ เงินส่วนแบ่งกำไร ซึ่งอาจใช้ในความหมายเดียวกับ การที่กิจการนำเงินไปลงทุนในกิจการร่วมค้า
การรับรู้รายได้ของเงินปันผล หรือ ส่วนแบ่งกำไร ต้องเป็นไปตามหลักการดังนี้
- มีความเป็นไปได้ค่อนข้างแน่ ที่กิจการจะได้รับประโยชน์เชิงเศรษฐกิจของรายการบัญชีนั้น
- กิจการสามารถวัดมูลค่าของจำนวนรายได้อย่างน่าเชื่อถือ
วิธีการทางบัญชี
- วิธีราคาทุน ( Cost Method )
- วิธีส่วนได้เสีย ( Equity Method )
รายการ |
วิธีราคาทุน |
วิธีส่วนได้เสีย |
- การบันทึกมูลค่าเงินลงทุน ณ วันที่จ่ายซื้อ
- เมื่อบริษัทที่ไปลงทุนมี กำไร (ขาดทุน) สุทธิ
- บริษัทที่ไปลงทุนจ่ายเงินปันผล
|
ใช้ราคาทุน
ไม่บันทึกเปลี่ยนแปลงบัญชีเงินลงทุน
รับรู้รายได้เป็น เงินปันผลรับ โดยไม่กระทบบัญชีเงินลงทุน ( บัญชีเงินลงทุนไม่มีการเปลี่ยนแปลง) |
ใช้ราคาทุน
บันทึกเปลี่ยนแปลงเงินลงทุน โดย
ปรับปรุงเพิ่ม (ลด) เงินลงทุนตามสัดส่วนที่ไปลงทุนในบริษัทนั้นหากมี กำไร ให้ปรับปรุงเพิ่ม หาก ขาดทุนให้ปรับปรุงลด
ปรับลดบัญชีเงินลงทุนด้วยเงินปันผลที่ได้รับ |
- มูลค่าตามบัญชีของเงินลงทุน ภายหลังจากวันที่ซื้อหุ้น
|
ราคาทุน |
ราคาทุน ปรับปรุงเพิ่ม ด้วยสัดส่วนที่ผู้ลงทุนมีกำไรสุทธิ หรือ ปรับปรุงลด ด้วยสัดส่วนที่ผู้ลงทุนขาดทุนสุทธิ และหัก ด้วยเงินปันผลที่ผู้ลงทุนได้รับ |
การปรับปรุง กำไรสุทธิทางบัญชี เป็น กำไรสุทธิทางภาษี ในกรณีเงินปันผล
กรณี |
กำไรสุทธิทางบัญชีมากกว่า/น้อยกว่า กำไรสุทธิทางภาษี |
รายการบวกกลับ/หักออก เพื่อปรับปรุงแบบใน ภงด. 50 |
1. เงินลงทุนในบริษัทอื่น แต่ไม่มีอำนาจการควบคุม
- ได้รับเงินปันผล |
เท่ากัน
แต่ต้องพิจารณาการได้รับสิทธิประโยชน์ตาม มาตรา 65 ทวิ (10)
- ถ้าไม่ได้รับยกเว้น
- ถ้าได้รับยกเว้นกึ่งหนึ่ง
- ถ้าได้รับยกเว้นทั้งจำนวน
|
รายการบวกกลับหรือหักออก ขึ้นอยู่กับผลการพิจารณาตามมาตรา 65 ทวิ (10)
-ไม่มีการปรับปรุงใดๆ
- หักออก ครึ่งหนึ่ง
- หักออก ทั้งจำนวน |
2. เงินลงทุนในบริษัทอื่น และมีอิทธิพลอย่างมีสาระสำคัญ หรือ มีอำนาจการควบคุม
- เมื่อบริษัทที่ไปลงทุนมีกำไรสุทธิ
- เมื่อบริษัทที่ไปลงทุนมีขาดทุนสุทธิ
- เมื่อบริษัทที่ไปลงทุนจ่ายเงินปันผล |
- กำไรสุทธิทางบัญชีมากกว่ากำไรทางภาษี
- กำไรสุทธิทางบัญชีน้อยกว่ากำไรทางภาษี
- กำไรสุทธิทางบัญชีจะ น้อยกว่า กำไรทางภาษี เพราะทางบัญชีไม่รับรู้รายได้เงินปันผล (ถือเป็นการลดบัญชีเงินลงทุน) จากนั้นจึงพิจารณาเงื่อนไข ตามมาตรา 65 ทวิ (10) เช่นเดียวกับ ข้อ 1.
|
- เนื่องจากเป็นรายการที่ต้องหักออกทั้งจำนวนตาม ม. 65 ทวิ (3)
- เนื่องจากเป็นรายการที่ต้องบวกกลับทั้งจำนวนตาม ม. 65 ตรี (17)
- เป็นรายการบวกกลับ โดยการนำเงินปันผลที่ได้รับมาคำนวณรวมกำไรสุทธิทางภาษี แต่ต้องพิจารณาเงื่อนไขการได้รับสิทธิประโยชน์ตามมาตรา 65 ทวิ (10) เช่นเดียวกับข้อ 1 |
3. เงินลงทุนในบริษัทอื่น ซึ่งเป็นบริษัทที่ได้รับการส่งเสริมการลงทุน
|
- กำไรสุทธิทางบัญชี น้อยกว่า กำไรสุทธิทางภาษี |
- เพราะเป็นรายการที่ต้องหักออกทั้งจำนวน |